Adaptacija hola zgrade Tehničkih fakulteta u Podgorici /
Adaptacija, gotovo pola decenije starog hola zgrade Tehničkih fakulteta Univerziteta Crne Gore, sigurno se može uvrstiti u one izazovne enterijerske projekte koje arhitekte često priželjkuju. Sa druge strane, pristupiti sa velikom profesionalnošću i ozbiljnošću ovoj veoma senzitivnoj temi, bio je jedan izuzetno težak i kompleksan zadatak. Uz duboko uvažavanje nagrađenog projekta zgrade Tehničkih fakulteta, autorskog tima Milan Popović i Pavle Popović, realizovanoj u Podgorici (fazno od 1974. do 1980. godine), na inicijativu rektora Prof. dr Božovića, pristupili smo adaptaciji u okvirima enterijerskog prostora hola. Cijeneći ovo arhitektonsko djelo jednim od repernih objektata crnogorskog naslijeđa, koje je ujedno i važno ostvarenje na međunarodnoj arhitektonskoj sceni, odgovornost našeg tima je bila još veća. Proces započinjemo pažljivom analizom postojećeg stanja ovog impozantnog prostornog ansambla, gdje se uočava težnja autorskog tima da arhitektura ove zgrade bude u zoni aktuelnih dešavanja na tadašnjoj arhitektonskoj sceni. To se jasno vidi u arhitekturi i odabiru materijalizacije, ali i u rješavanju prostornog koncepta, korištenjem snažnih strukturalnih elemenata koju postavljaju za osnovnu gramatiku prostora.
KROZ BRIŽLJIVO OČUVANJE I AKCENTOVANJE ORIGINALNE “GRAMATIKE” PROSTORA, ADAPTACIJA NIJE PREDSTAVLJALA RUŠENJE VEĆ NADOGRADNJU – GOTOVO POETSKO PROČIŠĆAVANJE PROSTORA. NOVI INTERVENCIONI POTEZI NJEŽNO SU SE UKLOPILI U POSTOJEĆU STRUKTURU, KAO DIJALOG IZMEĐU PROŠLOSTI I SADAŠNJOSTI, GDJE SE SVAKI STARI SLOJ I DALJE JASNO IŠČITAVA.
Kao studenti, ali i kao zaposleni u ovoj zgradi, dodatno smo upoznali prostor, svjesni njegovih nedostataka. Razuđen, na momente nepregledan prostor različitih spratnih visina, nepravilnih volumena, fluidan i sa nedostatkom unutrašnje kohezije, prostor hola bio je inspirativan za adaptaciju i transformaciju. Tako senzitivan kontekst, naveo nas je da dugo vremena brižljivo analiziramo njegovu upotrebu, a komunikacija sa studentima kao glavnim korisnicima prostora, pomogla nam je u identifikovanju prostora koji traže intervenciju, a sve u cilju postizanja nove vrijednosti prostora. Niti jednog momenta nismo doveli u pitanje pristup u kome je dominatnu i upečatljivu gramatiku prostora potrebno očuvati i dodatno akcentovati novom brižljivom intervencijom. Na taj način, pokušali smo broj promjena svesti na minimum, kako bi se ionako kompleksan prostor umirio i pročistio, koristeći svega dva monohromatska elementa pri rješavanju svih novih poteza. Time smo pokušali formirati cjelovit, unificiran i funkcionalno unaprijeđen ambijent, pri čemu se svi prvobitni slojevi enterijera i dalje jasno iščitavaju. Prepoznali smo da studenti rijetko, gotovo nikada ne koriste izvorni poluatrijumski prostor koji je zauzimao centralnu poziciju hola, čime je dodatno sputana komunikacija sa otvorenim atrijumom, ali i unutrašnja komunikacija, što je hol činilo protočnim prostorom, u kome se studenti nisu zadržavali. Upravo to, postaje vodeći argument za intervenciju, pri čemu postojeću denivelaciju dovodimo u jednu ravan, gradeći novi potencijal centralnog holskog trga. Njegova snaga i puna vrijednost, očitava se u njegovoj ekstenziji koja se nastavlja na atrijum, koji takođe dovodimo na istu kotu unutrašnjeg trga. Takva odluka se vrlo brzo pokazala ispravnom, jer je trg već u prvim danima po završetku radova profunkcionisao. Dodatan argument za korištenje prostora, sada je svjež, ozelenjen i osvijetljen atrijum, koji studentima omogućava udoban boravak van nastave, a koji je brzo postao omiljeno mjesto u zgradi. U funkcionalnom smislu, formirana su i dva dodatna radna prostora sa lijeve i desne strane težišta hola, gdje su pažljivim izborom dimenzije i geometrije stolova, dobijene kvalitetne community zone, za individualni ali i grupni rad, udobnu pauzu između časova, ali i mogućnost održavanja sastanaka, predavanja, ali i konsultacija. Ideja je da se četiri takva stola, u zavisnosti od potrebe, mogu grupisati u različite formacije, čime se dobija mjesto za tribine, izlaganje, sajmove knjiga i slično.
ULASKOM U PROCES ADAPTACIJE, ARHITEKTONSKI TIM JE S DUBOKIM POŠTOVANJEM PRILAZIO PROJEKTU, SVJESTAN ZNAČAJA ZGRADE KAO SIMBOLA CRNOGORSKOG ARHITEKTONSKOG NASLIJEĐA. SVAKA ODLUKA NOSILA JE TERET ODGOVORNOSTI PREMA AUTORIMA ORIGINALNOG PROJEKTA, UZ ISTOVREMENO TRAŽENJE NAČINA DA SE DUH PROSTORA PRENESE BUDUĆIM GENERACIJAMA.
Odabir dizajnerskog namještaja renomiranih dizajnerskih kuća Vitra i Escofet, dodatno doprinose kvalitetu rješenja, a mobilnost i modularnost omogućava njihovu reorganizaciju i grupisanje u zavisnosti od potrebe korisnika. To hol čini aktivnim u svim njegovim djelovima. Formirane su i dvije zone u zidu, koje su pripale prostoru koji interno nazivamo muzej ETFa, dok će druga uskoro dobiti funkciju interaktivne informativne table. Zidne površine u ostatku obložene su crnim pločama od sirovog medijapana, i kao takve čine čistu i neutralnu podlogu za izlaganje, što ako pogledamo gabarit holskog prostora, može postati jedinstven izlagački prostor u gradu. Time ispunjavamo još jedan cilj, a to je da prostor nije samo namijenjen strogo univerzitetskim aktivnostima, već kao takav može postati ekstenzivna funkcija raznim komplementarnim kulturnim i obrazovnim sadržajima.
Snaga centralnog prostora, koji sada poprima potpuno novo čitanje i funkciju, dodatno je naglašeno, uvođenjem nove envelope, u polutransparentnoj bijeloj mreži, koja dodatno markira i ističe dimenziju i formu centralnog trga, pri čemu postojeće kasetirana tavanica, ostaje snažan enterijerski argument. Izbor rasvjete, u vidu geometrizovane štapne kompozicije brenda Nivela, prati raster kasetirane tavanice, dodatno akcentujući volumen. Svjetlost je na taj način promovisana u glavnog protagonistu inspirativne i odmjereno teatralne atmosfere funkcionalnog težišta zgrade. Na ovaj način, postignut je savremen enterijerski izraz prostora koji odgovara atmosferi svojstvenoj univerzitetskoj instituciji, i budućim generacijama studenata.
TRANSFORMACIJOM ATRIJUMA, KOJI JE NEKADA BIO SAMO PRAZAN PROSTOR, STVORENA JE OAZA ŽIVOTA UNUTAR BETONSKOG OKVIRA ZGRADE. ZELENILO I SVJETLOST DONOSE DAH PRIRODE U SVAKODNEVICU STUDENATA, STVARAJUĆI PROSTOR ZA MIRAN BORAVAK, SUSRETE I TRENUTKE PREDAHA.
Intervencija polazi od samog ulaza, kada se ranije gipsom zatvorena betonska kasetirana tavanica, sada otvara i oblaže ogledalima, čime se dominantan simbol enterijera interpretira na olakšan i estetski prefinjen način. Takva ulazna informacija korisniku nagovještava savremenu intervenciju koja slijedi. U donjoj – prizemnoj zoni, sa par efikasnih promjena u geometriji prostora, formirane su nove funkcionalne zone za rad, koje nadopunjuju postojeće servisne prostorije za studentske potrebe. Jedna od njih je i nova univerzitetska knjižara, koja je suprotno crno - bijeloj envelopi koja preovladava u ostatku, označena crvenom bojom. Svedena, sa savremenim akcentima u ogledalu, postaje važna ulazna informacija o novom univerzitetskom prostoru. Na sličan način, angažovan je i prostor za mini studentski kafe bar. Takođe, kao poseban kvalitet intervencije, ističe se prilagođavanje prostora licima sa otežanim kretanjem, što do sada nije bilo moguće sa glavne ulazne strane zgrade. Njima je sada, osim platforme i rampe, obezbijeđen i pristupačan radni prostor na prizemlju. Koridori koji vode ka bočnim izlazima, ali i ka zadnjem ulazu u zgradu, svedeni su i unificirani, ali i dodatno osvijetljeni, čime se dobija i kvalitetan izlagački prostor. Takođe, diskretno su izvršene markacije prostora, kao što su kabineti, amfiteatri, učionice, toaleti čiji dizajn inspirisan Mendeljejevim sistestom potpisuje grafički dizajner Ivan Žigalj.
UNIVERZITETSKA KNJIŽARA, U ŽIVOPISNOJ CRVENOJ BOJI, IZDVAJA SE KAO SRCE INTELEKTUALNOG ŽIVOTA ZGRADE. NASUPROT MONOHROMATSKOM ENTERIJERU, ONA POSTAJE SIMBOL NOVE ENERGIJE, SA SAVREMENIM DIZAJNOM I ESTETSKIM AKCENTOM KOJI OSVJEŽAVA PROSTOR I UNOSI DUH PROMJENE.
Projekat adaptacije enterijera hola zgrade Tehničkih fakulteta, uradio je tim profesora i saradnika sa Arhitektonskog fakulteta iz Podgorice u sastavu prof.dr Svetlana Perović, prof. dr Veljko Radulović, doc.dr Ema Alihodžić Jašarović, dr Sanja Paunović Žarić i MSc Nemanja Milićević, a radove je realizovao EnteExt inženjering.
