Konkurs za idejno rješenje škole u Tološima.

Nova osnovna škola gradiće se u Tološima u Podgorici. Na adresu Ministarstva održivog razvoja  i turizma stiglo je 11 konkursnih radova. Žiri je većinom glasova odlučio da nagrada za najbolje idejno rješenje škole bude dodijeljena autorskom timu u sastavu: Ivan Jovićević, Dušan Đurović i Mina Gutović. Projekat je trenutno u fazi idejnog rješenja za saglasnost glavnog gradskog arhitekte. Idejno rješenje izrađuje BIRO 81000, kojeg su neposredno nakon pobjede na konkursu osnovali autori prvonagrađenog rada. Objekat će biti kapaciteta za oko 1 200 djece, površine preko 5 000 m2, a imaće i salu za fizičko vaspitanje površine oko 1 500 m2 sa 360 mjesta na tribinama. Dakle, školski objekat biće ukupne površine gotovo 7 000 m2, a biće vrijedan preko 7 miliona eura.

Što se samog školskog objekta tiče, planirano je 15 matičnih učionica za đake mlađih razreda, 5 predmetnih i pet specijalizovanih učionica, informatička učionica, kao i fiskulturna sala i drugo. Takođe, na Konkursu su ponuđene i ideje za fazu II ove škole, ukoliko se nekad u budućnosti otvori potreba za daljim širenjem kapaciteta. Druga faza podrazumijeva još skoro 2 000 m2.

Žiri je procijenio da je prvonagrađeni rad je, u najvećoj mjeri, kvalitetno ispunio programski zadatak, da je objekat Škole i sale adekvatno pozicioniran na parceli, ali i da ga je u određenim segmentima potrebno doraditi. Arhitektonski sklop je ocijenjen kompaktnim i racionalnim, a objekat je projektovan po principima energetske efikasnosti.

Druga nagrada dodijeljena je timu u sastavu: Rifat Alihodžić, Branko Rabrenović, Selma Bulić i Elvira Muzurović. Treća nagrada dodijeljena je timu u sastavu: Nađa Pejović i Nina Ćulfić.

Dva dodatna rada su otkupljena, a pripadaju autorskim timovima: Branislav Gregović, Mladen Obrenović, Mina Kostić i Petar Ćulafić, te Aleksandar Ašanin, Ivan Asanović, Filip Radojević i Rade Živković.

Koncept prvonagrađenog rada

Imajući u vidu veliku izgrađenost na parceli, različite programe (škola i fiskulturana dvorana) i različite konstruktivne sisteme programa, autori su odlučili da maksimalnu zadatu BRGP školskog kompleksa podijele na dva nezavisna volumena: monovolumen škole (I i II faza) i volumen fiskulturne sale. 

Na taj način formiran je naizgled strogi koncept: dva programa, dvije konstrukcije, dvije kuće. 

 

Prva faza projekta

Druga faza projekta

Složeni nastavni program osnovne škole (I i II faza) položen je u dvije trotraktne lamele, u pravcu istok-zapad. To je jači urbani potez koji uspostavlja hijerarhiju u inače raspršenom izgrađenom okruženju. Osim toga, postavljanje škole u pravcu istok-zapad omogućava razumnu orijentaciju svih prostorija za nastavu na sjever i jug, što je najprikladnija orijentacija u pogledu obezbjeđivanja odgovarajuće mikroklime u učionicama. Drugi volumen - fiskulturna sala, postavljen je upravno na školu, u pravcu sjever-jug. 

FUNKCIJA 

Škola je projektovana kao slobodnostojeći objekat spratnosti podrum, prizemlje i dva sprata (PO+P+2). 

Funkcionalna distribucija sadržaja izvršena je u okviru trotraktnog sistema sa matičnim i predmetnim učionicama u južnom traktu, te specijalizovanim učionicama sa kabinetima, administracijom, bibliotekom i društvenim prostorijama u sjevernom traktu, odnosno horizontalnim i vertikalnim komunikacijama i sanitarnim blokovima u srednjem traktu.

U I fazi škole projektovano je 15 matičnih učionica, 5 predmetnih učionica, 2 učionice za informatiku i 5 specijalizovanih učionica sa pripadajućim kabinetima. U svim učionicama prirodno svijetlo dolazi s lijeve strane. Nastava na otvorenom se ogranizuje ispod krošnji drveća na južnom dijelu parcele.

Fiskulturna sala je ušuškana u šumu na istoku parcele i predviđena je za odigravanje rukometnih, košarkaških i odbojkaških utakmica. Kapacitet tribina sale je 441 mjesto. Svlačionički blok, sa ostatkom servisnih prostorija fiskulturne sale, ukopan je na nivo podruma, čime je jako veliki gabarit sale u značajnoj mjeri vizuelno smanjen. Na taj način, na parteru je ostvarena pauza između škole i fiskulturne sale, koja je iskorišćena za formiranje šetnice/atletske staze iz koje se pristupa tribinama fiskulturne sale. 

Krov sale je projektovan kao ravan, prohodan, sa terenom za mali fudbal na njemu. Teren na krovu je praktično “ukrošnjen” – i kao takav daje identitet školskom kompleksu i predstavlja prostor okupljanja za stanovnike naselja. 

Planirana dogradnja škole (II faza) je spratnosti prizemlje i dva sprata (P+2). Tipološki II faza preuzima iste funkcionalne i oblikovne obrasce od I faze škole. Takođe, nivoi, kote i spratne visine II faze, iste su kao i kod I faze škole.

Dispozicijom objekata na parceli maksimalno se čuva zatečeni prirodni ambijent i zeleni fond. U oblikovnom smislu, jedna ovako predložena svedena kubična forma, svojim mirnim horizontalnim volumenom krajnje nenametljivo ulazi u prostor šume, identifikujući se kao jednostavan predmet u prostoru – nasuprot izgrađenom kontekstu.

Kompaktan volumen škole omogućava izuzetnu racionalnost projekta, ekonomičnost izvođenja i održavanja objekta, a u konačnom i dobru energetsku efikasnost zgrade i uštedu energije.

Arhitektonski sklop objekta škole ocijenjen je kao kompaktan i racionalan. Iako vizuelno odvojeni, objekat škole i sale za fizičko vaspitanje čine funkcionalnu cjelinu, budući da je topla veza ostvarena preko podrumske etaže. Arhitektonski izraz ukupnog školskog kompleksa oblikovno je čitljiv i naglašeno jednostavan.

Drugonagrađeni rad 

(Rifat Alihodžić, Branko Rabrenović, Selma Bulić i Elvira Muzurović)

Drugonagrađeni konkursni rad odlikuje naglašeno visok kvalitet funkcionalne organizacije prostora. Projektom je predviđen prostran, protočan i prozračan holski prostor, pogodan za odvijanje školskih svečanosti.

Položaj urbanističke parcele, uz analizu insolacije, opredijelio je poziciju dvorišta za učenike, lociranje sportskih terena, fiskulturne dvorane i dominantnu orijentaciju učionica.

Drugonagrađeni rad: Rifat Alihodžić, Selma Bulić i Elvira Muzurović

Analizom priloženog boniteta visokog rastinja, i uvidom na licu mjesta, utvrđeno je da se značajan broj stabala nalazi na najkvalitetnijem dijelu lokacije. Zaključeno je da ih je neophodno dislocirati na adekvatna mjesta u okviru novog uređenja parcele, što je tehnički ostvarivo.

Prva faza škole, projektnim rješenjem, predviđa sve opšte sadržaje koji su potrebni za drugu fazu. Drugu fazu čini trakt u kome se smještaju učionice i kabineti. Takav stav rezultira činjenicom da objekat dolazi do punog funkcionalnog i estetskog izraza tek nakon izgradnje druge faze. Ona se može realizovati a da se ne ometa nastava, u okviru prve faze, jer se ne vrše bilo kakve intervencije na njoj.

Analiza zadatih urbanističkih parametara, projektni zadatak i obaveze prema faznosti gradnje opredijelili su spratnost objekta na P+2. Ekonomske prostorije se nalaze u podrumu koji se realizuje na manjem dijelu objekta.

 

Prizemlje škole je proizvod interakcije sa logički zoniranim spoljnim prostorom škole. Predloženim konceptom prizemlja obezbijeđena je snažna ekstenzija u atraktivno okruženje što se posebno odnosi na polifunkcionalni hol koji se „izliva“ u spoljni teatar. Protočnost prizemlja je ostvarena po „X“ i „Y“ pravcima sa čitljivim hodnim linijama prema sportskim terenima, prostorima za igru i odmor u zelenilu.

Oblikovanje objekta 

Diferenciranje volumena proisteklo je iz funkcionalnih cjelina, fazne gradnje i težnje za prožimanjem unutrašnjeg i spoljnjeg prostora. Primat je dat kompletiranoj arhitek- tonskoj cjelini, jer će ona trajno egzistirati u prostoru i vremenu.

Međusobnim odnosom volumena formirano je dvorište škole, kao intiman prostor izložen manjoj insolaciji. Rotiranjem trakta matičnih učionica prema, istoku, generisani su dodatni spoljni međuprostori koji doprinose prožimanju unutrašnjeg i spoljnjeg prostora. Cilj rotiranja tog dijela objekta bio je i da njegova fasada bude intenzivnije je izložena glavnoj saobraćajnici (Podgorica-Mareza). Time se, između ostalih kvaliteta, obezbjeđuje ekspresija i dinamika objekta. Učionički traktovi su orijentisani na jug i istok čime se, pored povoljne energetske efikasnosti, ostvaruju i dobre vizure na objekat iz dominantnih pravaca kretanja pješaka i automobila.

Računalo se da će ovako formirana kompozicija objekta, između ostalog, ostvarivati intenzivan dijalog sa budućim naseljem Sadine, čime će se napraviti doprinos sveukupnoj, urbanoj, integraciji ovog dijela grada.

Trećenagrađeni rad

(Nađa Pejović i Nina Ćulfić)

Predmetni rad je uspiješno zadovoljio neke od ključnih funkcionalnih zahtjeva programskog zadatka, dok je neke riješio na manje uspiješan način, što ne umanjuje kvalitet rada u značajnoj mjeri. Izuzetan kvalitet ovog rada predstavlja dispozicija dva dominantna učionička trakta u pravcu istok-zapad, povezana središnjim traktom upravo na ova dva. 

Ideja za projekat osnovne škole u Tološima, u Podgorici, kapaciteta 1200 učenika, koncipirana je na osnovu orjentacija prostora za boravak djece u odnosu na strane svijeta, na osnovu komfora korisnika, te njihovog pješačkog pristupa u odnosu na postojeće obodne saobraćajnice u ovom gradskom jezgru.

Izgradnja predmetnog objekta je planirana u dvije faze, pa shodno tome rješenje faze i predstavlja posebnu funkcionalnu i fizičku cjelinu, koja sadrži podrumsku etažu, etažu prizemlja i etažu prvog sprata. Planirana faza II predstavlja proširenje faze I, sa dodatim drugim spratom. Oblikovnost ovih cjelina je vođena orjentacijom, kako matičnih i predmetnih učionica (južna orjentacija), tako i specijalizovanih učionica, koje se nalaze na sjevernoj, sjeveroistočnoj i istočnoj strani, kao i pozicijom fiksulturne sale čija orjentacija je sjeveroistočna i ima toplu vezu sa objektom škole. Sve prostorije su dimenzionisane u skladu sa predviđenim kapacitetom, kao i visokim stepenom funkcionlanosti nastavnih jedinica i iskoristivosti prostora. Sa druge strane, vodilo se računa o ispunjavanju zahtjeva vezanih za racionalnost konstrukcije i ekonomičnost cjelokupnog rješenja objekta. Zbog orjentacije svih predmetnih i matičnih učionica ka jugu, te zbog linija hoda, objekat je “probijen” pješačkim pristupnim putem koji vodi do glavnog ulaza u školu. Predviđeni su i posebni pješački prilazi do ulaza za administraciju, kao i do sporednog ulaza za salu, koji je namijenjen za rad sale nakon nastave.

Trećenagrađeni rad: Nada Pejović i Nina Ćulfić

Uređenje terena, uključujući poziciju 3 sportska terena, staze za trčanje i prostora za rekreaciju, nije tretirano odvojeno od objekta, već se te dvije cjeline prožimaju. Puna struktura - objekat i otvorena struktura - parter, u jednom dijelu se preklapaju stvarajući kontinuitet površina, prohodnost i otvorenost. Tereni su “sakriveni” zelenom tampon zonom od ulice SKOJ-a, visoke frekvencije saobraćaja.

Koncept objekta osnovne škole predstavlja korištenje prirodnih ili pasivnih mjera, koje uključuju orjentaciju zgrade, poziciju i dimenziju otvora, kvalitet materijala, termotehničku izolaciju, kao i zelene površine oko objekta. Pozicija i oblik objekta, uključujući dizajn učionica i hodnika, omogućava poprečni protok vazduha za obnavljanje svježeg vazduha sa prirodnom, uzajamnom ventilacijom tokom toplijih mjeseci. Objekat je uokviren zelenim površinama, koje pružaju zaštitu od prašine, buke, vjetrova i sunčeve svjetlosti. Takođe, vegetacija je odličan prirodni prečišćivač vazduha, pa je tako predviđena na nadstrešnicama kod učionica orijentisanim ka jugu i jugoistoku.

Koncept održivosti projekta osnovne škole je baziran na aspektima energetske efikasnosti kroz formu arhitekture, optimalno korištenje lokalnih klimatskih uslova i energetski obnovljivih izvora, kao što su pasivno grijanje, prirodno osvjetljenje i provjetravanje, kao i sakupljanje kišnice. Na osnovnu klimatskih karakteristika predmetne lokacije, planirana je instalacija sponge system-a  (sunđer sistema) na zelenim površinama parternog uređenja, koje funkcionišu kao “sunđer”, koji upija vodu, provlači je kroz svoje sisteme prečišćavanja i dovodi do rezervoara, gdje se sakuplja kišnica. Sakupljena voda se kasnije koristi u toaletima, a ujedno i za navodnjavanje tih zelenih površina tokom toplih i sušnih mjeseci.