Aditivna manufaktura, popularno nazvana 3D štampa, našla je svoje mjesto i na Univerzitetu Crne Gore. O tome razgovaramo sa Doc. dr Milenom Đukanović sa Elektrotehničkog fakulteta. Ona je ove godine, sa dizajnerkom Anđelom Popović kreirala 3D štampane mašne koje pored reciklažnih materijala za 3D štampu, sadrže i zero-waste tekstile.
Milena, recite nam nešto o projektima koji su realizovani na Elektrotehničkom fakultetu iz oblasti 3D štampe?
Na Elektrotehničkom fakultetu je realizovan značajan broj projekata iz ove oblasti. Uz podršku Ministarstva nauke Crne Gore organizovali smo ljetnju i zimsku školu za studente i mlade profesionalce koje smo upoznali sa pokretanjem startapa iz oblasti 3D štampe, ali ih i obučili kako da modeluju u Fusion 360 softveru i isprate proces štampe na 3D štampaču do samog kraja. Potražnja za inženjerima koji znaju da modeluju u softverima kao što u Fusion 360, Cura i 3D Builder je velika, čak i na teritoriji Crne Gore gdje se otvara sve veći broj kompanija iz ove oblasti. Iz tog razloga smo targetirali zainteresovane studente koji online pohađaju kurs za crtanje, modelovanje i renderovanje u programu Fusion 360 i po uspješnom završetku kursa, primiće sertifikat potpisan od CEO-a Autodesk kompanije, u čijem je vlasništvu Fusion 360.
U pripremi je i izložba 3D štampanih mašni koja će biti prikazana na nešto preko 100 likova iz crnogorske nauke, istorije, kulture itd. iz pera mlade grafičke dizajnerke Aleksandre Radojičić.
Imali ste i izložbu 3D štampanih radova studenata II godine Elektrotehničkog fakulteta inspirisanu kineskom kulturom, kako je došlo do toga?
To je jedan, meni jako drag, mali inovacioni projekat i izložba, podržana od strane Ministarstva nauke Crne Gore, Ambasade Kine u Crnoj Gori i Ministarstva prosvjete Kine. Ova je izložba rađena i u saradnji sa Centrom za slijepe, tako da smo pored naslova radova ispisanih Brajevim pismom, imali i audio priče na crnogorskom i kineskom jeziku koje su pratile ove radove. Samu izložbu otvorio je Ambasador NR Kine u CG, Nj. E. Liu Jin. O projektima koji inspirišu studente govoriću više na TedX manifestaciji koja će se organizovati ove godine u Podgorici, kada se stvore uslovi.
Šta mislite kako će se razvijati 3D štampa?
Smatram da će 3D štampa u skorijoj budućnosti biti nešto što će mnogi imati u svojim domovima i pomoću čega ćemo moći štampati hranu, igračke za svoju djecu, ali i nakit prije nego izađemo vani, a koji smo prethodno sami osmislili.
Ono gdje se 3D štampa pokazala jako korisnom širom svijeta je i odgovor na Covid-19 pandemiju. Na inicijativu i uz koordinaciju Naučno-tehnološkog parka, Elektrotehnički fakultet Univerziteta Crne Gore i Inovaciono preduzetnički centar Tehnopolis iz Nikšića, uz punu podršku Ministarstva nauke, došli su na ideju da iskoriste kapacitete 3D štampača sa kojima raspolažu i krenu u štampanje pojedinih segmenata zaštitne opreme i rezervnih djelova koji će biti stavljeni na raspolaganje Institutu za javno zdravlje Crne Gore, ali i ostalim zdravstvenim institucijama. Odlučeno je da se krene u štampanje prototipova baziranih na dostupnim 3D modelima: zaštitnih maski za respiratore zajedno sa cjevčicama, zaštitnih maski sa HEPA filterima, kao i zaštitnih vizira. Do sada je Naučno-tehnološki park angažovanjem preko 45 štampača u Crnoj Gori od početka pandemije, pa do danas, različitim djelovima zajednice isporučio preko 9000 zaštitnih vizira.
Naš proizvod je dobio poziv i za Milano Fashion Connection u oktobru ove godine i nadam se da ćemo biti u prilici da Italiji pokažemo crnogorsku kreativnost iz ove oblasti.
Činjenica je da 3D štampa, ima nevjerovatne mogućnosti, Vi ste je iskoristili i u kreativne svrhe?
3D štampa, pored konkretne i praktične primjene dozvoljava nevjerovatnu kreativnost i pokazuje da je granica između novih tehnologija i umjetnosti, mode nevidljiva. Na prošlogodišnjem Fashion Connection-u u Podgorici, u hotelu Hilton, prikazala sam kolekciju 3D štampanog nakita inspirisanog kineskom kulturom. Ove godine, ja i dizajnerka Anđela Popović kreirale smo 3D štampane mašne koje pored reciklažnih materijala za 3D štampu, sadrže i zero-waste tekstile. Takođe, sa studentima Elektrotehničkog fakulteta kreirana je i mobilna aplikacija pomoću koje je moguće online odabrati custom-made 3D štampanu mašnu koja će biti dostavljena na adresu kupca. Naš proizvod je dobio poziv i za Milano Fashion Connection u oktobru ove godine i nadam se da ćemo biti u prilici da Italiji pokažemo crnogorsku kreativnost iz ove oblasti. Kako nove tehnologije i 3D štampu koristimo u modne svrhe objasnili smo i u poglavlju Springer 2020 monografije „New Technologies, Development and Aplication III“.
Šta su sledeći koraci?
U pripremi je i izložba 3D štampanih mašni koja će biti prikazana na nešto preko 100 likova iz crnogorske nauke, istorije, kulture itd. iz pera mlade grafičke dizajnerke Aleksandre Radojičić. Takođe, tako upakovana 3D leptir mašnica sa likom osobe kojoj je želimo pokloniti, biće dostupna za online naručivanje što predstavlja jedinstven i originalan crnogorski poklon.
Razgovarala: Aleksandra Zečević Malović
Foto: Veronika Jovanović, Vuk Vukadinović
