PEJZAŽNA ARHITEKTURA
Rekultivacija površina nastalih rudarenjem odavno je ustanovljena kao dobra praksa širom svijeta. Iako se najčešće ove površine pretvaraju u površine pod travnjacima ili se pošumljavaju, ponekad se mogu transformisati i u rekreativne površine, izletničke šume i slično. Međutim, ove su rekultivacije veoma skupe, i najčešće predstavljaju ekonomski slabo isplative projekte, jer su u biti javni prostori koji se finansiraju iz budžeta opštine ili države, ili ih finansiraju prethodni korisnici eksploatacije sirovina.
U malom okrugu Boone, Zapadna Virdžinija, USA, rekultivacija jednog rudnika pokrenuta je na potpuno drugačiji način. Koristeći prednosti i mogućnosti udruživanja u koaliciju sličnu privatno javnom partnerstvu, na mjestu nekadašnjeg površinskog kopa uglja formirana su polja lavande za komercijalnu upotrebu. Zašto baš lavanda? S obzirom na ispošćenost zemljišnog supstrata, i potpuno ogoljenu strukturu, većina drugih vrsta koje imaju komercijalnu vrijednost bi se veoma teško prilagodile bez intenzivnih radova na pospješivanju plodnosti.
Isto tako, lavanda je biljka koja brzo raste, te je period početka eksploatacije svega godinu dana, a sama eksploatacija može trajati i nekoliko godina. Isto tako, hemijske analize pokazuju da se teški metali koji se oslobađaju iz zemljišta tokom eksploatacije uglja ne zadržavaju u esencijalnim uljima lavande koji se koriste kao sirovina za proizvodnju parfema, krema i losiona. Moć purifikacije, odnosno prečišćavanja zemljišta biljkama izuzetno je dobro iskorišćena na ovoj farmi.
MEĐUTIM, ONO ŠTO OVU KOMPANIJU ODVAJA OD SLIČNIH JESTE NJIHOV DVOSTRUKI CILJ, A TO JE OSIM REKULTIVACIJE JALOVIŠTA I OBEZBJEĐIVANJE EKONOMSKE DOBITI, I OBEZBJEĐIVANJE RADNIH MJESTA ZA SOCIJALNO UGROŽENE SLOJEVE I LJUDE KOJI ZBOG RALIČITIH VIDOVA ZAVISNOSTI I KRIMINALA, NISU U MOGUĆNOSTI DA SE ZAPOSLE NA TRADICIONALAN NAČIN.
Osim esencijalnih ulja lavande, na farmi se proizvode i pčelinji proizvodi, jer je lavanda poznata kao vrsta koja izuzetno privlači pčele i druge polinatore, pa koristi imaju i obližnji voćnjaci jabuka i malina.
Međutim, ono što ovu kompaniju odvaja od sličnih jeste njihov dvostruki cilj, a to je osim rekultivacije jalovišta i obezbjeđivanje ekonomske dobiti, i obezbjeđivanje radnih mjesta za socijalno ugrožene slojeve i ljude koji zbog raličitih vidova zavisnosti i kriminala, nisu u mogućnosti da se zaposle na tradicionalan način. Istovremeno, ovaj okrug je ekonomski slabo razvijen, i veliki dio populacije je nezaposlen ili sa preprekama za zapošljavanje (kriminal, zavisnosti itd), a dio su i bivši radnici na kopovima uglja.
NA OVAJ NAČIN, FARMA POSTAJE VIŠESTRUKO KORISNA, I ZA RAZLIKU OD MNOGIH SA SLIČNIM NAČINOM PROIZVODNJE, ANGAŽUJE SOCIJALNO DRUŠTVENU KOMPONENTU OKRUGA, ŠTO JE JOŠ JEDNA DOBIT U OVOM PROJEKTU.
Na ovaj način, farma postaje višestruko korisna, i za razliku od mnogih sa sličnim načinom proizvodnje, angažuje socijalno društvenu komponentu okruga, što je još jedna dobit u ovom projektu. Budući razvoj biće usmjeren na potencijal u agroturizmu koji ova polja lavande stvaraju, i na taj način se pokreće čitava mreža mogućnosti u nekada depresivnom, rudarskom mjestu.
U tom smislu, revitalizacija, regeneracija, dobija novi smisao, jer osim prostorne dimenzije, dobija i onu socijalno društvenu, i na kraju ljudsku.
REMODELOVANJE PROSTORA I NJEGOVA PRENAMJENA, KAO DA JE PERSONIFIKACIJA NOVIH ŽIVOTNIH PRAVACA ZA LJUDE SA MARGINE. ŠANSA DA PREOKRENU SVOJ ŽIVOT NA BOLJE, DA PROMJENE LOŠE OBRASCE I DESTRUKTIVAN NAČIN ŽIVOTA, A ČESTO GA I SAČUVAJU, JESTE ONO ŠTO OVAJ PROJEKAT IZDVAJA OD MNOGIH DRUGIH BROWNFIELD PROJEKATA I DAJE NADU DA PROFIT NE MORA BITI JEDINI MOTIV ZA USPJEŠNO POSLOVANJE.
Remodelovanje prostora i njegova prenamjena, kao da je personifikacija novih životnih pravaca za ljude sa margine. Šansa da preokrenu svoj život na bolje, da promjene loše obrasce i destruktivan način života, a često ga i sačuvaju, jeste ono što ovaj projekat izdvaja od mnogih drugih brownfield projekata i daje nadu da profit ne mora biti jedini motiv za uspješno poslovanje.
